Klasztor Mampuku-ji, Uji

Mampuku-ji jest buddyjską klasztorem zen i główną siedzibą szkoły zen obaku. Szkoła obaku jest jedną z trzech szkół buddyzmu zen w Japonii, do których zaliczają się oprócz niej również szkoły rinzai i soto.

Dwoma wielkimi propagatorami nurtu zen w Japonii byli mnisi Eisai (1141-1215) oraz Dogen (1200-1253). Eisai, po swoim powrocie z Chin w 1191 roku, założył szkołę rinzai kładącą nacisk na zazen (siedzącą medytację) oraz szukanie odpowiedzi na koan. Dogen również pobierał nauki u chińskich mistrzów zen i po powrocie do Japonii założył szkołę soto, kładącą nacisk na zazen, zwłaszcza w formie shikantaza (skupianie się tylko na siedzeniu).

Szkoła obaku ma późniejszy rodowód i została zapoczątkowana w Japonii przez chińskiego mistrza zen Yin-yuan, znanego pod japońskim imieniem Ingen (1592-1673). Łączy ona praktykę medytacyjną zen z elementami nauki szkoły Czystej Krainy (szkoły jodo) np. praktyka nembutsu (recytowanie imienia Buddy Amidy).

Mistrz Ingen pobierał nauki w klasztorze Wanfu (jap. Mampukuji), na górze Huangbo (jap. góra Obaku), w prowincji Fujian w Chinach, zostając następnie jego opatem. W 1654 roku przybył do Japonii wraz z towarzyszącą mu grupą chińskich uczniów, architektów, artystów, rzemieślników i rozpoczął głoszenie swoich nauk. Szkoła obaku wywodziła się z tych samych tradycji co japońska szkoła rinzai, jednak istniały pomiędzy nimi różnice. Cechami praktyki szkoły obaku były: medytacja, koany, nembutsu, rygorystyczne przestrzeganie reguł monastycznych, praca wśród zwykłych ludzi np. w czasie klęsk żywiołowych, utrzymywanie chińskiej tożsamości kulturowej (język rytualny, wegetariańskie posiłki fucha ryori, szaty mnichów).

W 1661 roku mistrz Ingen założył klasztor Mampuku-ji położony na wzgórzu Obaku w Uji na południe od Kioto. Wzorowana ona była na chińskim klasztorze Wanfu, gdzie Ingen pobierał nauki i był opatem. Nazwa obu świątyń jest zapisywana dokładnie tymi samymi znakami 黄檗山萬福寺 i w wymowie japońskiej brzmi ona Obaku-san Mampuku-ji, co dosłownie oznacza Klasztor Mampuku-ji na Górze Obaku. Ponadto, w rejonie nowo założonego klasztoru rosło wiele drzew korkowca (phellodendron amurense), którego nazwa w języku japońskim brzmi obaku (黄檗). Jest to jedna z podstawowych roślin w tradycyjnej medycynie chińskiej, używana również jako żółty barwnik do tkanin i papieru.

Klasztor został zbudowany w stylu architektonicznym chińskiej dynastii Ming i jego chiński charakter wyróżnia go spośród innych świątyń zen w Japonii. Jest to rozległy kompleks, gdzie główne budynki świątynne położone są w linii prostej i połączone kamiennymi ścieżkami, a po bokach rozciągają się kamienne ogrody. Ponadto, główne budynki połączone są z budynkami bocznymi zadaszonymi przejściami. Chiński klimat klasztoru można poczuć, na przykład, w prowadzącej do kompleksu bramie So-mon z jej dwupoziomowym dachem, wazie do spalania kadzidełek w pięknych, barwnych kolorach, drewnianej rybie - na której wybijano godziny czy tez możliwości spróbowania fucha ryori – chińskiego wegetariańskiego jedzenia.

Mistrz Ingen wprowadził też do Japonii i rozpowszechnił zwyczaj picia zielonej herbaty typu sencha. W przypadku herbaty sencha zaparza się jej liście, w odróżnieniu od sproszkowanej herbaty matcha stosowanej w japońskiej ceremonii picia herbaty zwanej chado. W Mampuku-ji praktykowano ceremonię picia herbaty zwaną senchado.