Klasztor Mampuku-ji, Uji

Mampuku-ji jest buddyjską klasztorem zen i główną siedzibą szkoły zen obaku. Szkoła obaku jest jedną z trzech szkół buddyzmu zen w Japonii, do których zaliczają się oprócz niej również szkoły rinzai i soto.

Dwoma wielkimi propagatorami nurtu zen w Japonii byli mnisi Eisai (1141-1215) oraz Dogen (1200-1253). Eisai, po swoim powrocie z Chin w 1191 roku, założył szkołę rinzai kładącą nacisk na zazen (siedzącą medytację) oraz szukanie odpowiedzi na koan. Dogen również pobierał nauki u chińskich mistrzów zen i po powrocie do Japonii założył szkołę soto, kładącą nacisk na zazen, zwłaszcza w formie shikantaza (skupianie się tylko na siedzeniu).

Szkoła obaku ma późniejszy rodowód i została zapoczątkowana w Japonii przez chińskiego mistrza zen Yin-yuan, znanego pod japońskim imieniem Ingen (1592-1673). Łączy ona praktykę medytacyjną zen z elementami nauki szkoły Czystej Krainy (szkoły jodo) np. praktyka nembutsu (recytowanie imienia Buddy Amidy).

Mistrz Ingen pobierał nauki w klasztorze Wanfu (jap. Mampukuji), na górze Huangbo (jap. góra Obaku), w prowincji Fujian w Chinach, zostając następnie jego opatem. W 1654 roku przybył do Japonii wraz z towarzyszącą mu grupą chińskich uczniów, architektów, artystów, rzemieślników i rozpoczął głoszenie swoich nauk. Szkoła obaku wywodziła się z tych samych tradycji co japońska szkoła rinzai, jednak istniały pomiędzy nimi różnice. Cechami praktyki szkoły obaku były: medytacja, koany, nembutsu, rygorystyczne przestrzeganie reguł monastycznych, praca wśród zwykłych ludzi np. w czasie klęsk żywiołowych, utrzymywanie chińskiej tożsamości kulturowej (język rytualny, wegetariańskie posiłki fucha ryori, szaty mnichów).

W 1661 roku mistrz Ingen założył klasztor Mampuku-ji położony na wzgórzu Obaku w Uji na południe od Kioto. Wzorowana ona była na chińskim klasztorze Wanfu, gdzie Ingen pobierał nauki i był opatem. Nazwa obu świątyń jest zapisywana dokładnie tymi samymi znakami 黄檗山萬福寺 i w wymowie japońskiej brzmi ona Obaku-san Mampuku-ji, co dosłownie oznacza Klasztor Mampuku-ji na Górze Obaku. Ponadto, w rejonie nowo założonego klasztoru rosło wiele drzew korkowca (phellodendron amurense), którego nazwa w języku japońskim brzmi obaku (黄檗). Jest to jedna z podstawowych roślin w tradycyjnej medycynie chińskiej, używana również jako żółty barwnik do tkanin i papieru.

Klasztor został zbudowany w stylu architektonicznym chińskiej dynastii Ming i jego chiński charakter wyróżnia go spośród innych świątyń zen w Japonii. Jest to rozległy kompleks, gdzie główne budynki świątynne położone są w linii prostej i połączone kamiennymi ścieżkami, a po bokach rozciągają się kamienne ogrody. Ponadto, główne budynki połączone są z budynkami bocznymi zadaszonymi przejściami. Chiński klimat klasztoru można poczuć, na przykład, w prowadzącej do kompleksu bramie So-mon z jej dwupoziomowym dachem, wazie do spalania kadzidełek w pięknych, barwnych kolorach, drewnianej rybie - na której wybijano godziny czy tez możliwości spróbowania fucha ryori – chińskiego wegetariańskiego jedzenia.

Mistrz Ingen wprowadził też do Japonii i rozpowszechnił zwyczaj picia zielonej herbaty typu sencha. W przypadku herbaty sencha zaparza się jej liście, w odróżnieniu od sproszkowanej herbaty matcha stosowanej w japońskiej ceremonii picia herbaty zwanej chado. W Mampuku-ji praktykowano ceremonię picia herbaty zwaną senchado.

Byodo-in, Uji

W okresie Heian (794-1185) arystokraci i członkowie rodziny cesarskiej budowali swe letnie rezydencje w dolinie rzeki Uji, na południe od Kioto. Byodo-in był wiejską rezydencją należącą do Fujiwara Michinaga, wpływowego doradcy cesarza. W 1052 roku jego syn Fujiwara Yorimichi przekształcił rezydencję w świątynię buddyjską i nazwał Byodo-in.

Jednym z dominujących wówczas wierzeń była teoria Mappo, czyli Okres Upadku Prawa (mianem prawa określone są tutaj nauki Buddy). Według niej buddyzm dzielił się na 3 okresy o postępującym stopniu upadku: pierwszy – idealny, kiedy podążano za naukami Buddy, drugi – zdegenerowany i trzeci – okres upadku, kiedy zaprzestano praktykowania nauk Buddy. Pod koniec epoki Heian wierzono, ze dwa pierwsze okresy już minęły i ludzkość wkroczyła w okres trzeci, czyli Mappo. Ponieważ osiągnięcie oświecenia było niemożliwe zwracano się o pomoc do Buddy Amidy, który pomaga wszystkim w zbawieniu i przenosi do Zachodniego Raju Buddy Amidy, czyli tak zwanej Czystej Krainy. Aby odrodzić się w Zachodnim Raju wystarczy recytować imię Amidy („namu Amida Butsu”), praktyka znana w Japonii pod nazwą nembutsu. Kult Buddy Amidy zyskał dużą popularność i w 1174 roku mnich Honen założył szkołę Czystej Krainy (szkoła jodo).

Sala Amidy zbudowana została w 1053 roku. Od centralnej części budynku odchodzą dwa skrzydła w kształcie litery L a z tylu dołączony jest korytarz. Całość przypomina mitycznego feniksa z rozpostartymi skrzydłami i ogonem, a ponieważ dach budynku ozdobiony jest dodatkowo parą feniksów sala zaczęła być również nazywana Salą Feniksa. Wewnątrz budynku umieszczona jest, zwrócona na wschód, postać medytującego Buddy Amidy zrobiona z japońskich cyprysów i pokryta zlotem.

Sala Amidy położona jest na sztucznej wyspie zbudowanej na stawie Aji-ike. Przez wiele lat odwiedzający Buddę mogli się tylko pokłonić mu ze wschodniego brzegu stawu – kłaniając się zwracali się naturalnie w kierunku zachodnim, czyli kierunku Zachodniego Raju Buddy Amidy. Jest to przykład typowego Ogrodu Czystej Krainy (stylu jodo), którego elementem była postać Buddy siedzącego i kontemplującego na kwiecie lotosu na wyspie pośrodku stawu.

Cały kompleks świątynny składał się w przeszłości z wielu budynków, które zostały w większości zniszczone w pożarach. Sala Amidy zachowała się w oryginalnym stanie i jest jedną z niewielu drewnianych budowli z okresu Heian (794-1185) zachowanych do dzisiaj w oryginalnym stanie. Byodo-in został w 1994 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako jeden z „Historycznych Zabytków Dawnego Kioto”. Wizerunek świątyni znajduje się na japońskiej monecie 10-cio jenowej.

Sala Amidy (Sala Feniksa) była poddawana pracom konserwatorskim. Budynek był pokryty tymczasowym dachem i ścianami osłaniającymi oraz zamknięty dla zwiedzających.

Klasztor Saiho-ji, Kioto

Świątynia Saiho-ji (西芳寺) słynie ze swojego porośniętego mchem ogrodu i dlatego nazywana jest też „Świątynią Mchu” (Koke-dera). Oprócz tego, znajduje się tutaj również drugi ogród - kamienny - uważany za prototyp późniejszych kamiennych ogrodów karesansui w świątyniach zen.

Z powodu dużej popularności świątyni, aby uchronić jej delikatny ekosystem przed zniszczeniem, w 1977 zdecydowano się ograniczyć liczbę odwiedzających i obecnie ogrody można zwiedzać pod pewnymi warunkami. Najpierw należy pisemnie poprosić o pozwolenie na zwiedzanie, wysyłając zwrotną kartkę z imieniem, adresem, liczbą osób w grupie oraz datą planowanej wizyty. Wstęp na tereny świątyni odbywa się raz dziennie. Po przybyciu na wyznaczoną godzinę wszyscy uczestnicy zbierają się razem i biorą udział w medytacji lub recytowaniu sutr, a następnie ich kaligrafowaniu pędzelkiem i tuszem. Przepisane sutry podpisuje się własnym imieniem i adresem, dopisuje życzenie i składa w świątyni. Mnisi przechowują je i modlą się za wszystkich. Po odbyciu tych rytuałów, można zwiedzać ogrody świątynne. Czas zwiedzania jest limitowany i wynosi 90 minut. Nie można odwiedzić świątyni tylko w celu zobaczenia ogrodów.

Na miejscu obecnej świątyni istniała wcześniej inna świątynia buddyjska, należąca do szkoły Czystej Krainy (Jodo), w której czczony był Budda Amida. W 1339 roku została ona przebudowana na świątynię zen. Zadanie to powierzona słynnemu mistrzowi zen i architektowi krajobrazu Muso Soseki. Nazwa świątyni został przemianowana, przy zachowaniu identycznej wymowy dokonano zmiany jednego ideogramu w zapisie. Ze Świątyni Zachodniego Raju na Świątynię Zachodniego Zapachu.

Na terenach świątyni znajdują się dwa ogrody, oddzielone bramą. W ogrodzie pokrytym mchem znajduje się staw w kształcie chińskiego ideogramu „serce” lub „umysł” (心), wokół którego biegnie ścieżka spacerowa. Na stawie położone są trzy małe wyspy, połączone kamiennymi mostami z brzegiem. Pomimo tego, ze jest to ogród świątynny do jednego z brzegów przycumowana jest łódź, co przywołuje porównanie z ogrodami arystokratycznymi z okresu Heian. Świątynia słynie z pokrytego mchem ogrodu, jednak według francuskiego historyka Francois Berthiera mech nie był częścią oryginalnego planu. W projekcie Muso Soseki wyspy pokryte były białym piaskiem, a kwitnące wiosną drzewa czy czerwieniejące jesienią klony tworzyły kolorowy ogród, który dopiero w okresie Meiji (1868-1912) został zaniedbany i pokrył się mchem.

Zupełnie inny świat roztacza się przed zwiedzającymi po przekroczeniu bramy prowadzącej do górnego, kamiennego ogrodu. Na porośniętym drzewami stoku, pogrupowane na trzech poziomach leżą ułożone poziomo głazy. Kompozycja zwęża się od dołu ku górze, co nadaje jej wrażenie głębi. Całość robi naturalne a jednocześnie dynamiczne wrażenie, jakby schodzącej z góry kamiennej lawiny. Zacienienie oraz panująca tu cisza tworzą atmosferę powagi i kontemplacji. W przeszłości, ta część świątyni dostępna była tylko dla mnichów. Kamienny ogród jest jedynym elementem świątyni, który zachował się do naszych czasów w niezmienionym stanie, tak jak go zaprojektował Muso Soseki. Wkrótce po nim, Muso Soseki zaprojektował ogród w świątyni Tenryu-ji, który podziwiać można z pozycji siedzącej, tak jak to ma miejsce w klasycznych ogrodach zen. Te dwa ogrody dały początek kamiennym ogrodom zen (karesansui) w Japonii.

Azalie

Kwitną pod koniec kwietnia i na początku maja. Można je spotkać wszędzie, bo są popularnym krzewem ozdobnym w miastach i parkach japońskich.  Występują w wielu odmianach, wielkościach i kolorach. W klasycznych ogrodach japońskich rozświetlają trawniki pod sosnami lub nad zbiornikami wodnymi.

Klasztor Nanzen-ji, Kioto

W okresie siogunatów Kamakura (1192-1333) i Muromachi (1336-1573) główne klasztory buddyjskie zen szkoły rinzai były zorganizowane w system zwany Gozan (dosłownie „Pięć Gór”, przy czym słowo „góra” jest tutaj synonimem słowa klasztor).

Była to hierarchicznie zorganizowana struktura popieranych, sponsorowanych i kontrolowanych przez siogunów klasztorów buddyjskich. Stworzona aby propagować buddyzm zen w Japonii, wykorzystywana była przez kolejnych siogunów do kontrolowania sytuacji w prowincjach oraz wdrażania prawa i nakazów.

System ten, w ostatecznym kształcie z 1386 roku, dzielił klasztory na trzy klasy: gozan – należało do niej po pięć najważniejszych klasztorów zen z Kyoto i Kamakury, jissatsu - główne świątynie na prowincji i shozan - pomniejsze świątynie prowincjonalne. Ponad nimi wszystkimi, jako najwyższy w hierarchii, umieszczony był klasztor Nanzen-ji.

Klasztory zen prosperowały pod patronatem siogunatu a filozofia zen wywarła ogromny wpływ na ksztaltowanie się sztuki japońskiej: malarstwo tuszem, teatr Noh, ceremonię herbacianą, ikebanę czy sztukę ogrodów. Ponadto, w świątyniach tych powstała „literatura gozan” – poezja i proza w języku chińskim, często o świeckiej tematyce, tworzone przez japońskich mnichów praktykujących zen w klasztorach należących do systemu Gozan.

Nie wszystkie świątynie zen należały do systemu Gozan. Nie należały do niego, na przykład, tak duże i ważne klasztory jak Daitoku-ji (opuścił system) czy Myoshin-ji. W tych klasztorach ponad aktywne życie kulturalne przedkładano surowe, wypełnione medytacją życie klasztorne. Do systemu tego nie należały również (z niewielkimi wyjątkami) świątynie zen szkoły Soto.

Nanzen-ji został pierwotnie zbudowany jako pałac dla cesarza Kameyama, w którym zamieszkał on po abdykacji w 1274 roku. W 1291 roku cesarz przekształcił pałac w świątynię zen.

Do klasztoru prowadzi ogromna brama San-mon, poświęcona pamięci tych, którzy zginęli w walkach Tokugawy Ieyasu przeciwko Toyotomi Hideyori w Osace w latach 1614 -15. Budynek hojo, będący siedzibą opata, pochodzi z Pałacu Cesarskiego w Kioto i jest zbudowany w tradycyjnym stylu japońskim - jego dach jest pokryty gontem z cyprysów a nie dachówką ceramiczną jak w przypadku większości świątyń buddyjskich. Przy hojo znajduje się kamienny ogród zen z okresu Edo, którego autorstwo przypisuje się Kobori Enshu. Ogród ten w harmonijny sposób łączy swoją ograniczoną przestrzeń z budynkami świątynnymi, dachami, odległymi wzgórzami i lasami, korzystając z konceptu „pożyczonego krajobrazu”. Oprócz tego, na terenie świątyni znajduje się kilka innych, pomniejszych ogrodów. W budynku hojo możemy podziwiać malowidła na przesuwanych drzwiach fusuma autorstwa Kano Genshin i Kano Eitoku, a w połączonym przejściem budynku kohojo malowidło Kano Tanyu „Tygrys pijący wodę”.

Kompleks Nanzen-ji liczy w czasach obecnych 13 świątyń. Należy do niego klasztor Nanzen-in, posiadający piękny ogród z okresu Kamakura ze stawem, biegnącą wokół niego ścieżką, mchami i otaczającym lasem.

Klasztor Tenryu-ji, Kioto

Tenryu-ji (天竜寺), czyli Klasztor Niebiańskiego Smoka, jest klasztorem zen szkoły rinzai. Jest jedną z najważniejszych świątyń w historii buddyzmu w Japonii, architektonicznie cenioną ze względu na jej słynny ogród i wpisaną na listę dziedzictwa światowego UNESCO w 1994 roku.

 

W XIII wieku, w miejscu gdzie obecnie znajduje się klasztor, cesarz Kameyama (1249-1305) zbudował swoją rezydencję, w której później dorastał jego wnuk, przyszły cesarz Go-Daigo (1288-1339). Go-Daigo był zdecydowany przejąć faktyczną władzę w kraju, a nie tylko być kolejnym ceremonialnym cesarzem. Walkę z siogunatem Kamakura, która się w wyniku tego wywiązała, jednak przegrał i został skazany na zesłanie na wyspy Oki w dzisiejszej prefekturze Shimano. Po ucieczce cesarza z zesłania siogunat Kamakura wysłał do stłumienia sił cesarskich Ashikaga Takauji (1305-1358). Ten jednak nieoczekiwanie przeszedł na stronę sił cesarskich i siogunat Kamakura upadł w 1333 roku.  W historii Japonii rozpoczął się okres tzw. restauracji Kemmu (1333-1336), kiedy to cesarz Go-Daigo dążył do wzmocnienia władzy cesarskiej. Reformy jednak spotkały się z niezadowoleniem a Ashikaga Takauji wystąpił z otwartym buntem przeciwko cesarzowi. Siły cesarskie zostały pokonane a Go-Daigo zbiegł do miejscowości Yoshino w górach dzisiejszej prefektury Nara, gdzie ustanowił swój dwór. Ashikaga usadził na tronie w Kioto nowego cesarza i tak rozpoczął się podział rządów cesarskich na dwór północny i południowy (1336-1392). W 1338 roku Ashikaga mianował się siogunem i ustanowił swoją siedzibę na przedmieściach Kioto, w dzielnicy Muromachi. Okres panowania siogunów z linii Ashikaga jest znany pod nazwą okresu Muromachi (1336-1573).

W 1339 roku zmarł cesarz Go-Daigo. Mistrz zen Muso Soseki przekonał sioguna Ashikaga, aby zbudował świątynię poświęconą cesarzowi na terenach rezydencji, w której cesarz spędził swoje dzieciństwo. W 1339 roku rozpoczęto budowę świątyni Tenryu-ji. W tym czasie młodszy brat sioguna miał sen, w którym z nurtów rzeki Oi w Arashiyama wzniósł się złoty smok i wzbił nad nowo wybudowaną świątynię. Z tym snem związana jest nazwa klasztoru: Tenryu-ji (天竜寺), czyli Klasztor Niebiańskiego Smoka. Świątynia była poświęcona cesarzowi Go-Daigo jako przebłaganie za krzywdy, których doznał ze strony sioguna Ashikaga. Pierwszym opatem klasztoru został Muso Soseki.

Klasztor czerpał zyski z handlu z Chinami, który był ze względów politycznych trudny dla innych. Tenryu-ji była świątynią zen i jej mnisi mieli bliskie powiązania z Chinami, skąd zen się wywodził. Siogun Ashikaga Takauji przyznał świątyni prawo do wysyłania dwóch statków handlowych rocznie do Chin znanych jako „Statki Tenryu-ji„. Świątynia wynajmowała te statki za opłatą kupcom i czerpała w ten sposób korzyści z handlu.

Tenryu-ji prosperowała i rozwijała się.  Klasztor został uznany przez siogunów za najważniejszą spośród pięciu najważniejszych klasztorów zen w Kioto, tak zwanych „Kyoto Gozan” (Pięciu Gór Zen w Kioto), przy czym nad nimi wszystkimi stał jeszcze w hierarchii klasztor Nanzen-ji.

Tenryu-ji została wiele razy zniszczona przez pożary, ostatni miał miejsce w 1864 roku. Większość budynków, które oglądamy obecnie zostało zbudowanych w latach 1868-1912. Ale świątynia słynie przede wszystkim ze swojego ogrodu, jednego z najstarszych w Japonii, który zachował się w formie, w jakiej zaprojektował go w XIV wieku jej słynny opat, mistrz zen Muso Soseki.

Ogród ten był pierwszym w historii, w którym użyto konceptu „pożyczonego krajobrazu”, to znaczy wykorzystano otaczające wzgórza Arashiyama i Kameyama jako tło ogrodu tak, że oglądający ma wrażenie jakoby one były również częścią ogrodu. Zastosowano tutaj również nowe podejście do oglądania ogrodu – z pozycji statycznej – siedząc na zewnątrz ogrodu, na werandzie przylegającej do ogrodu siedziby opata. Ogród należy podziwiać, samemu znajdując się poza nim.  Staw ogrodowy Sogenchi zaprojektowany jest w kształcie ideogramu „kokoro” (心) oznaczającego „serce” lub „umysł”  i od niego cały ogród nazywany jest Ogrodem Sogenchi.

Arashiyama, Kioto

Arashiyama (嵐山), której nazwa składa się z dwóch znaków oznaczających kolejno burzę i górę, jest dzielnicą Kioto położoną w zachodniej części miasta. Położona jest ona u podnóży góry Arashiyama, od której wywodzi swoją nazwę. Jako miejsce wypoczynku dworu cesarskiego i arystokracji popularna była już od okresu Heian (794-1185). Do dzisiaj znajduje się tutaj kilka świątyń, których początki sięgają tego okresu.

Jednym z charakterystycznych punktów Arashiyamy jest most Togetsukyo (渡月橋), którą to poetycką nazwę można przetłumaczyć jako most, przez który przechodzi księżyc. Togetsukyo łączy brzegi rzeki Oi, która wypływając spod niego zmienia nazwę na Katsura. Podobno zamieszanie z nazwami tłumaczy się tym, że w okolicach mostu rzeka Oi łączy się z rzeką Hozu i obie dalej płyną pod wspólną nazwą Katsura. Innym symbolem Arashiyamy jest słynny (i zwykle przepełniony turystami) las bambusowy.

Miejsce to jest godne polecenia zwłaszcza w okresie kwitnienie wiśni (początek kwietnia) lub jesienią. Ta część Kioto jest wówczas bardzo zatłoczona, ale jeśli będziemy starali się trzymać trochę z boku głównej ulicy to unikniemy największych tłumów.

  

Świątynia Gio-ji

Świątynia Gio-ji swoją nazwę wzięła od młodziutkiej tancerki Gio, która będąc porzucona przez swojego patrona Taira Kiyomori (1118-81) zdecydowała się na usunięcie, razem ze swoją matką i siostrą, do świątyni w regionie Sagano i zostanie mniszką buddyjską. Wkrótce dołączyła do nich kolejna porzucona przez Taira Kiyomori tancerka, Hotoke. Historia ta została opisana w japońskiej opowieści epickiej z tamtego okresu Heike monogatari. Przedstawia ona zmagania dwóch potężnych rodów, Taira (Heike) i Minamoto (Genji) o panowanie nad krajem.

Po śmierci Tairy obie ofiary ślepej miłości wzniosły mu pamiątkowy kamień na terenie świątyni, a po swojej śmierci spoczęły obok jego pomnika.

Świątynia Takiguchi-dera

Takiguchi-dera jest kolejną świątynią związaną z historią nieszczęśliwej miłości, również opisaną w Heike monogatari.  Saito Takiguchi Tokiyori, jeden z oficerów wcześniej wspomnianego Tairy Kiyomori, zakochał się w Yokobue. Była ona dwórką córki Tairy, cesarzowej Kenrei-mon-in. Ponieważ pozycja społeczna Yokobue była niższa jego ojciec nie zezwolił mu na małżeństwo, w efekcie czego Takiguchi został mnichem i odizolował się w tej ukrytej wśród bambusowych lasów świątyni. Yokobue odkryła jego schronienie, ale gdy dotarła tutaj Takiguchi nie zgodził się na spotkanie. Heike monogatari opisuje, ze zrozpaczona Yokobue została mniszką buddyjską i umarła z rozpaczy, a Takiguchi wiódł życie mnicha w słynnej świątyni na górze Koya.

Chata Rakushisha

Rakushisha (落柿舎) to kryta strzechą chata, która w XVII wieku należała poety haiku Mukai Kyorai. Mukai był uczniem mistrza haiku Matsuo Basho (1644-1694) i po jego śmierci kontynuował jego styl. Matsuo Basho podobno odwiedził kiedyś tutaj swojego ucznia. Rakushisha znaczy dosłownie „Chata spadłych persymonów” i nazwa ta jest związana z historią, która przydarzyła się poecie Mukai. Miał on w swoim ogrodzie około 40 drzew kaki (japońskie persymony). Pewnej nocy nadeszła ogromna burza, która strąciła wszystkie owoce na ziemię. Mukai od tego czasu nazywał swój dom „Chatą spadłych persymonów”.

Chram Nonomiya

Nonomiya (野宮) jest niewielkim chramem szintoistycznym położonym w bambusowych lasach rejonu Sagano, który słynie z tego, że jako miejsce akcji pojawia się on w opowieści „Genji monogatari”. Jest tam miejscem romantycznego spotkania damy Rokujo i księcia Genji. Dama Rokujo towarzyszyła swojej córce, która w chramie Nonomiya poddawała się trwającym rok rytuałom oczyszczania przed udaniem się w podróż do chramów w Ise. W okresie Heian (794-1185) młode, niezamężne kobiety z rodziny cesarskiej były wybierane do służenia jako kapłanki i reprezentowania cesarza w chramie Ise. Zwykle, po trwającym kilka lat pobycie w Ise wracały do Kioto. Dama Rokujo i Genji spędzają tu noc na kilka dni przed ich rozstaniem i wyjazdem obu kobiet do Ise.

W chramie tym czczone jest bóstwo udanego związku i małżeństwa.

Rezydencja Okochi Sanso

Okochi Sanso jest wspaniałą rezydencją w tradycyjnym japońskim stylu zbudowaną przez gwiazdę niemych filmów samurajskich - aktora Okochi Denjiro (1898-1962). Sansou znaczy dosłownie górska willa. Rezydencję, położoną w bambusowym lesie na zboczach góry Ogura, otaczają piękne ogrody rozciągające się na obszarze 2 ha.  Dom aktora, zbudowany w latach 1930-tych, położony jest w najwyższej części ogrodu i roztacza się sprzed niego rozległy widok na północną część Kioto, aż po wzgórza Higashiyama. Na terenie posiadłości znajduje się również pawilon herbaciany a z innej części ogrodu roztacza się wspaniały widok na przełom rzeki Hozu, schodzącej z gór w kierunku Arashiyamy i mostu Togetsukyo.

Klasztor Daitoku-ji, Kioto

Daitoku-ji, wraz z 22-ma podległymi klasztorami leżącymi w jego obrębie, tworzą ogromny kompleks świątyń zen w mieście. Cztery spośród tych świątyń są stale otwarte dla zwiedzających, inne otwarte są na kilka dni wiosną lub jesienią. Jednak w większości klasztory, jako miejsce nauki i medytacji zen, są zamknięte dla zwiedzających.

Klasztor Daitoku-ji po 1431 roku nie był częścią systemu Gozan („Pięciu Gór”), hierarchicznej struktury popieranych i kontrolowanych przez państwo klasztorów buddyjskich zen szkoły rinzai. Będąc pozbawionym opieki szogunatu znalazł nowych patronów wśród kupców z miasta Sakai w pobliżu Osaki oraz panów feudalnych daimyo. W XVI i XVII niektórzy z daimyo fundowali w Daitoku-ji swoje świątynie. Mistrzowie ceremonii herbacianej Sen no Rikyu oraz Kobori Enshu tworzyli tutaj ogrody i pawilony herbaciane.

W 1582 roku Toyotomi Hideyoshi urządził w Daitoku-ji uroczystości pogrzebowe dla swojego wielkiego poprzednika Oda Nobunagi, którego grób znajduje się w świątyni Soken-in. W innej świątyni, Juko-in, znajduje się natomiast grób mistrza ceremonii herbacianej, Sen no Rikyu, któremu Toyotomi nakazał popełnić rytualne samobójstwo.

Klasztory w kompleksie Daitoku-ji posiadają jedne z najciekawszych ogrodów zen w Kioto.

Daisen-in

W świątyni Daisen-in znajduje się jeden z najsłynniejszych ogrodów zen w Japonii.  W odróżnieniu od abstrakcyjnego w swoim charakterze ogrodu Ryoan-ji, tutejszy ogród jest miniaturowym krajobrazem przypominającym chińskie malarstwo tuszem z czasów dynastii Song. Z kompozycji głazów i krzewów wyobrażających góry bierze początek utworzona ze żwiru „rzeka” płynąca do „Oceanu” białego żwiru. W „rzece” znajdują się głazy o symbolicznym znaczeniu przypominające płynącą łódź, żółwia czy żurawia. Istnieje wiele interpretacji symboliki ogrodu. Jedna z bardziej popularnych mówi o łodzi życia płynącej do oceanu Nirvany. Świątynia wprowadziła niestety zakaz fotografowania ogrodu.

Ryogen-in

Założona w 1502 roku świątynia Ryogen-in chlubi się posiadaniem pięciu ogrodów. Wśród nich znajdują się najstarszy ogród w kompleksie Daitoku-ji: stworzony z mchu ogród Ryogin-tei oraz najmniejszy suchy ogród w Japonii Totekiku. Największy z jej ogrodów, Isshiden, ma prosty wzór o przejrzystej buddyjskiej symbolice. Pagórek z mchu symbolizuje Wyspę Żółwia, wysoka skała w rogu mityczną górę Horai, skały w drugim rogu Wyspę Żurawia – wszystkie położone na oceanie białego żwiru.

Zuiho-in

Świątynia Zuiho-in została założona w 1546 roku przez daimyo (pana feudalnego ) z Kiusiu, Sorin Otomo. W 1578 roku, w wieku 48 lat, Sorin przyjął chrzest od Jezuitów przybyłych wówczas do Japonii, przybrał imię Francisco i został chrześcijaninem. Ten aspekt życia fundatora świątyni jest szanowany jako jej dziedzictwo i jeden z dwóch ogrodów świątyni nosi nazwę „Ogrodu Krzyża”. Znajduje się on z tyłu głównego budynku - głazy są tu ułożone w ten sposób, że tworzą wzór asymetrycznego krzyża.

Główny ogród, który możemy podziwiać z werandy budynku hojo, charakteryzuje się energicznie zagrabionym piaskiem dającym wrażenie wzburzonego morza. Większość głazów jest ustawiona pionowo wzmacniając to dynamiczne wrażenie.

Oba ogrody zostały stworzone w latach 1960-tych przez słynnego japońskiego architekta krajobrazu Mirei Shigemori (1896-1975).

Koto-in

Świątynia Koto-in została założona w 1601 roku przez dowódcę wojskowego Hosokawa Tadaoki (1563-1646). Bral on udział w walkach u boku Ody Nobunagi, Toyotomi Hideyoshi i Tokugawy Ieyasu, które doprowadziły na początku XVII wieku do zjednoczenia Japonii i założenia siogunatu Tokugawa. W późniejszych latach Hosokawa rozpoczął nauki zen u opata Daitoku-ji Seigana i został mnichem. Był on również uczniem mistrza ceremonii herbacianej Sen no Rikyu. Na terenie świątyni znajduje się pawilon herbaciany Shoko-ken.

Ginkaku-ji (Srebrny Pawilon), Kioto

Ginkaku-ji jest buddyjską świątynią zen zbudowaną w 1482 roku przez sioguna Ashikaga Yoshimasa (1435-1490). Wzorował się on na swoim dziadku, siogunie Ashikaga Yoshimitsu (1358-1408), który zbudował Złoty Pawilon.

Świątynia nazywana jest Srebrnym Pawilonem, ponieważ istniały podobno plany pokrycia jej srebrem. Ostatecznie jednak nigdy do tego nie doszło i dzisiaj możemy podziwiać jej pełną umiaru cichą elegancję.  Początkowo służyła jako willa dla sioguna Ashikaga Yoshimasy, a po jego śmierci została przekształcona w świątynię.

Srebrny Pawilon, w okresie jego siogunatu, stał się centrum życia kulturalnego i estetycznego kraju. To odrodzenie kulturalne w okresie Muromachi nosi nazwę „Kultura Higashiyama” i pochodzi ona od wzgórz Higashiyama, gdzie stoi Srebrny Pawilon. W tym okresie, pod wpływem filozofii i estetyki buddyzmu zen, zaczęły rozwijać się wszystkie te elementy kultury japońskiej, które dzisiaj uznajemy za charakterystyczne: ceremonia herbaciana, ikebana, teatr Noh, japońska architektura shoin, rysunek tuszem suibokuga czy ogrody zen.

Ogród przy Srebrnym pawilonie dzieli się na dwie części: jedną stanowi stworzony z piasku ogród karesansui, drugą klasyczny ogród japoński ze stawem, strumieniem i roślinnością. Autorstwo ogrodu przypisuje się słynnemu malarzowi tuszem i architektowi krajobrazu Soami.

Głównymi elementami suchego ogrodu są Ginshaden – „Morze Srebrnego Piasku” oraz przylegający do niego ścięty stożek piasku Kogetsu-dai – „Platforma do Oglądania Księżyca”, określany tez jako miniaturowa góra Fuji.