Shirakawa-go

Wioska Shirakawa-go położona jest w dolinie rzeki Shogawa w górach centralnej Japonii, w północnej części prefektury Gifu. Jest oddalona o około godzinę jazdy od miasta Takayama.

Shirakawa-go leży w dawniej trudno dostępnym górskim regionie z dużymi opadami śniegu i słynie z domów w stylu gassho-zukuri. W 1995 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nazwa gassho-zukuri oznacza „zbudowane jak ręce złożone do modlitwy”, ponieważ wysokie i strome dachy domów kształtem swym przypominają właśnie ręce mnichów buddyjskich złożone do modlitwy.  Ten sposób konstrukcji dachów powodował, że obfite opady deszczu i śniegu w tym regionie szybko spływały w dół, nie dostając się do wnętrza domostw, co chroniło dach przed gniciem i uszkodzeniami. Ponadto, wysokie dachy dostarczały dodatkowej przestrzeni gospodarstwom umożliwiając hodowlę jedwabnika na poddaszach, a także spełniały funkcję swoistego komina, którego w domach nie budowano.

 

Domy gassho-zukuri były większe niż przeciętne domostwa wiejskie w innych regionach, z trzema lub czterema poziomami, zamieszkiwane przez wielopokoleniowe rodziny. Ich górne poziomy wykorzystywane były do hodowli jedwabników, a poziom poniżej ziemi był czasami wykorzystywany do produkcji saletry do materiałów wybuchowych. Jedwabniki przenoszone były z poziomu na poziom, ponieważ w różnych stadiach swojego rozwoju wymagają one różnej ilości światła i ciepła. Hodowla jedwabników czy produkcja papieru washi stanowiły ważne źródło dochodu w zimowych miesiącach, w tych odległych górskich wioskach.

 

Na pierwszym poziomie domu znajdowała się gliniana podłoga zwana doma i podniesiona na około 50 cm nad jej poziom podłoga wyłożona matami tatami. Doma używana była do gotowania, znajdował się tu gliniany piec zwany kamado, drewniany zlew, pojemniki na żywność i dzban do przechowywania wody przyniesionej ze studni. Wielkie przesuwane, drewniane drzwi zwane odo służyły jako frontowe wejście do domu.

Podwyższona podłoga z matami tatami zwykle mieściła otwarte palenisko zwane irori, ulokowane we wgłębieniu podłogi. Ponieważ domy nie posiadały komina dym unosił się do góry, pod wysoki dach, gdzie był wchłaniany i filtrowany na zewnątrz przez słomiane pokrycie. Rodzina zbierała się wokół paleniska w czasie posiłków i zasiadała w ustalonym porządku. Miejsce najdalej od glinianej podłogi doma, zwane yokoza, zajmował mężczyzna pełniący rolę głowy rodu, jedną ze stron zajmowała żona i pozostałe kobiety w rodzinie, kolejną męscy członkowie rodu i goście a wzdłuż ostatniej ułożone było najczęściej drewno na opal. Pozostałe pomieszczenia służyły jako sypialnie oraz do przyjmowania gości. Była to w większości przestrzeń wspólna gdyż, aby dostać się do jednego pokoju należało przejść przez inny.

 

Obecnie wiele z dawnych domostw zostało przekształconych w restauracje, muzea czy rodzinne pensjonaty. W wiosce znajduje się również skansen złożony z uratowanych i przeniesionych z sąsiednich okolic domów chłopskich.